Paul Gauguin urodził się 7 czerwca 1848 w Paryżu.
W 1850 r. po zamachu stanu Ludwika Napoleona Bonapartego rodzina Gauguin emigruje do Peru, podczas podróży umiera ojciec artysty Clovis. Ostatecznie zatrzymują się u wujka Paula w Limie, gdzie mieszkają cztery lata.
„Sztuka jest albo plagiatem, albo rewolucją.”
Mając siedem lat Gauguin wraca wraz z rodziną do Francji. Zamieszkują z dziadkiem Paula w Orleanie. Po uczęszczaniu do kilku miejscowych szkół, został wysłany do katolickiej szkoły w La Chapelle-Saint-Mesmin. Spędził tam 3 lata. Jako siedemnastolatek Gauguin zaciąga się na pokład żaglowca „Luzitano” i jako oficer stażysta płynie do Rio de Janeiro. Gdy Gauguin jest na Karaibach (lipiec 1867) umiera jego matka. Po odbyciu służby wojskowej (1871) na pokładzie statku „Jerome-Napoleon”, Gauguin wrócił do Paryża. Podjął pracę w biurze maklera giełdowego Paula Bertina. W 1973 roku żeni się z dunką Mette Sophie Gad, córką wysokiego urzędnika sądowego. W ciągu 10 lat urodzi im się pięcioro dzieci: Émile (1874–1955); Aline (1877–1897); Clovis (1879–1900); Jean René (1881–1961); oraz Paul Rollon (1883–1961).W 1874 Paul zapisuje się do pracowni Colarossi gdzie poznaje tajniki malowania, a w 1876 w ramach Salonu wystawia swój pierwszy obraz „Poszycie leśne w Viroflay”.
Gauguin jako teoretyk
W 1882 nastąpił kryzys rynków kapitałowych, w związku z tym Gauguin zdecydował się na porzucenie pracy w sektorze finansów i całkowicie poświęcił się malarstwu. Ze względu na niższe koszty utrzymania, w listopadzie 1883 roku przenosi się do Rouen, a następnie pod wpływem żony do Kopenhagi. Pracuje tam jako sprzedawca brezentu, nie idzie mu dobrze. Skłócony z rodziną żony, wyjeżdża wraz z synem Clovisem do Paryża. W 1886 udaje się do Pont-Aven w Bretanii i zamieszkuje w kolonii malarskiej. Staje się teoretykiem grupy malarzy w której byli m.in Émile Bernard, Paul Sérusier, Charles Filiger, Henry Moret, Maxime Maufra, Ernest de Chamaillard, Charles Laval, Mogens Ballin, Jan Verkade, Cuno Amiet, Robert Bevan, Jacob Meyer de Haan, Ferdinand du Puigeaudeau, Władysław Ślewiński. Stosowali oni syntetyzm i cloisonizm. Głównym dziełem Gauguina z czasów Pont-Aven jest „Żółty Chrystus” z 1888. Po wyjeździe Gauguin’a na Thaiti, grupa zakończyła działalność.
„Interesuje mnie linia i ruch.”
Jeszcze w 1887 roku Gauguin zaciągnął się na statek do Panamy, gdzie pracował przy budowie kanału. W październiku 1888 przyjechał do Arles, gdzie w Żółtym Domu spędził 9 tygodni z van Goghiem malując. To tutaj van Gogh pokłócony z Gauguin’em obciął sobie ucho.
4 kwietnia 1891 Paul Gauguin wyruszył na Tahiti. Wyjazd ten traktował jako ucieczkę przed cywilizacją. Przez dwa lata mieszkał z poznaną tam, młodszą o 30 lat dziewczyną. Namalował tam m.in Fatata te Miti („By the Sea”) ,”Ia Orana Maria” („Ave Maria”). W 1893 Gauguin opuścił wyspę i powrócił do Francji. Swoje płótna namalowane na Thaiti, wystawił w Galerii Durand-Ruel. Mahana No Atua („Day of the God”) namalował w 1894 roku. W czerwcu 1895 po nieudanej aukcji swych obrazów, Gauguin ponownie wyjechał na Tahiti. Pracuje jako rysownik w biurze katastralnym, potem jako dziennikarz. Poznał Pahurę, czternastoletnią dziewczynkę, która urodziła mu później syna.
(1885 r.)
W 1896 roku powstał obraz „Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?” i stał się wydarzeniem sezonu w Paryżu w 1898. W tym samym roku Gauguin próbował popełnić samobójstwo.
Artysta przeniósł się na Markizy w 1901, zbudował tam Dom Rozkoszy. Mieszkał tam z 14 letnią Marie Rose Vascho, która urodziła mu córkę.
Zmarł na atak serca 8 maja 1903 roku.
Sztuka Gauguina
Czołowy francuski post-impresjonista, przede wszystkim malarz ale także rzeźbiarz, grafik. Zajmował się ceramiką i pisał. Był ważną postacią w ruchu symbolizmu a jego eksperymenty były wyznacznikiem syntetycznego stylu sztuki nowoczesnej. Miał wpływ na francuską awangardę i takich artystów jak min. Picasso i Matisse. Sztuka Gauguin’a stała się popularna po jego śmierci. Wiele jego prac znalazło się w kolekcji Sergieja Szczukina. Gauguin utorował też drogę do aprecjacji prymitywizmu, jego obrazy posiadały wiele uproszczonych technik stosowanych przez artystów naiwnych.
Jako malarz, był rozczarowany impresjonizmem, czuł, że tradycja malarstwa europejskiego staje się odtwórcza i brakuje jej symbolicznej głębi, której Gauguin pragną. Był zafascynowany sztuką Afryki i Azji, która była pełna symbolicznej głębi, siły życiowej i znaczeń.
W swojej ucieczce z tradycyjnego europejskiego malarstwa, starał się znaleźć tropikalny raj, w którym mógł malować w stylu bardziej prymitywnym i żyć z ziemi. Jego wyczyny spotkały się z dużym zainteresowaniem, zwłaszcza jego wyczyny seksualne z młodymi rodzimymi dziewczynami, z których niektóre pojawiają się w jego obrazach. W Polinezji, często stawał po stronie tubylców w ich konfliktach z władzami kolonialnymi. Napisał książkę o swoich doświadczeniach. Fizyczna ucieczka Gauguina pozwoliła na jego stylistyczną ucieczkę z post-renesansowego malarstwa, nie zwracał uwagi na klasyczną perspektywę i wyeliminował przejścia kolorów i odcieni. Zainspirowany prymitywizmem krajów, w których żył, on również użył prymitywnych elementów w swoich obrazach i przyczyniło się to do wielkiego sukcesu.
